Όλες και όλοι εμείς οι πολίτες που πιστεύουμε στις αξίες της ελευθερίας, της κοινωνικής προόδου, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.
Όλες και όλοι εμείς που οραματιζόμαστε μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και αγωνιούμε για τη βιωσιμότητα του πλανήτη.
Όλες και όλοι εμείς που όλα τα προηγούμενα χρόνια βρεθήκαμε απέναντι στην ιδιοτέλεια, στον ακραίο ατομισμό και ανταγωνισμό που οδηγεί σε ένα πόλεμο όλοι εναντίoν όλων, στην περιθωριοποίηση των ευάλωτων κομματιών της κοινωνίας, των γυναικών, και των νέων.
Όλες και όλοι εμείς που αντισταθήκαμε στις συνέπειες της κρίσης και τις πολιτικές λιτότητας, στην υποβάθμιση του κόσμου της εργασίας, του δημοσίου χώρου, των γειτονιών μας, των σχολείων και νοσοκομείων μας.
Όλες και όλοι εμείς που παλέψαμε να μετατρέψουμε αυτές τις αντιστάσεις σε εφαρμόσιμες πολιτικές, με επιτυχίες και αποτυχίες, αλλά που θέλουμε να συνεχίσουμε να παλεύουμε για ένα άλλο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό μοντέλο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Όλες και όλοι εμείς οι πολίτες του σήμερα που εμπνεόμαστε από τους μεγάλους αγώνες του χθες και τις ιστορικές παρακαταθήκες του ελληνικού λαού για δημοκρατία, εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική απελευθέρωση.
Όλες και Όλοι εμείς που εμπνεόμαστε από τις πιο λαμπρές παραδόσεις της Αριστεράς στο τόπο μας. Από τη δημιουργία του ΕΑΜ και την Εθνική Αντίσταση, τους δημοκρατικούς αγώνες κατά του μετεμφυλιακού κράτους, τον αγώνα του 114, τον αντιδικτατορικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, το μεταπολιτευτικό κύμα του εργατικού και φοιτητικού ριζοσπαστισμού και τη μεγάλη δημοκρατική έκρηξη του 81.
Αλλά και όλες και όλοι εμείς οι νεότεροι που διαμορφώσαμε τη πολιτική μας συνείδηση στα κινήματα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, στη Γένοβα και το Κοινωνικό φόρουμ, στους αγώνες για την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου, στις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια στη λιτότητα των μνημονίων και στις κινητοποιήσεις για τη προστασία του περιβάλλοντος ενάντια στη κλιματική αλλαγή.
Όλες και Όλοι εμείς που συναντηθήκαμε πρόσφατα στους εκλογικούς αγώνες της Προοδευτικής Συμμαχίας και του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και σε όλα τα πολύμορφα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα.
Όλες και Όλοι εμείς, άνθρωποι με διαφορετικές παραδόσεις, αριστεροί, σοσιαλιστές, αγωνιστές και αγωνίστριες του κομμουνιστικού, του οικολογικού και του φεμινιστικού κινήματος, προοδευτικοί δημοκρατικοί πολίτες του κέντρου, που υπερασπίζονται ατομικά, κοινωνικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Διακηρύσσουμε τη πρόθεση μας να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να οικοδομήσουμε την Αριστερά της εποχής μας.
Και καλούμε όλους τους Δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες να ενταχθούν στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Και στη πορεία προς το 3ο Συνέδριο τομή, του ΣΥΡΙΖΑ, να συνδιαμορφώσουμε ένα κόμμα μαζικό, λαϊκό, ριζοσπαστικό, δημοκρατικό που θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και θα δίνει ρεαλιστικές και προοδευτικές απαντήσεις σε όλα τα σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και ο λαός μας.
1. Υπάρχει άλλος δρόμος, ο δρόμος των πολλών
Η Αριστερά, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο σε κάθε της εκδοχή, υπήρξε από την πρώτη μέρα της δημιουργίας της δύναμη προοδευτικής αλλαγής.
Στην πατρίδα μας, κάθε φορά που προσπάθησε να παρέμβει με τόλμη, με λογισμό και μ’ όνειρο, κάθε φορά που οικοδόμησε συμμαχίες και τοποθετήθηκε ηγεμονικά και ταυτόχρονα κινηματικά η Ελλάδα, ο λαός μας, οι κοινωνικές δυνάμεις της αλλαγής, είδαν και βλέπουν τους αγώνες τους να δίνουν καρπούς.
Τις μεγάλες δημοκρατικές κατακτήσεις του λαού μας αλλά και τις διαχρονικές δημοκρατικές και προοδευτικές αξίες, θέλουμε να τις υπηρετήσουμε με την ίδια αποφασιστικότητα, και με τους πιο πρόσφορους τρόπους, στις νέες συνθήκες. Να δημιουργήσουμε δηλαδή μια μεγάλη προοδευτική κοινωνική πλειοψηφία με στόχο μια νέα προοδευτική διακυβέρνηση.
Σε μια ιστορική συγκυρία, που ο παγκόσμιος καπιταλισμός, στην πιο επιθετική, παγκοσμιοποιημένη, νεοφιλελεύθερη, απάνθρωπη μορφή του, θέλει να εμφανίζεται ως το επιστέγασμα του ανθρώπινου πολιτισμού. Ως το τέλος της Ιστορίας, το τέλος των κοινωνικών και δημοκρατικών αγώνων, το τέλος της πάλης για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Εμείς, η Προοδευτική Συμμαχία, ο ΣΥΡΙΖΑ, η ελληνική Αριστερά, θέλουμε να διακηρύξουμε ότι:
Η ιστορία δεν έχει τελειώσει!
Το όραμα μιας διαφορετικής, δημοκρατικής και δίκαιης κοινωνίας, κινητοποιεί εκατομμύρια ανθρώπους στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο.
Γιατί στη νέα εποχή το βασικό δίλημμα είναι ξεκάθαρο :
Ή ο γερασμένος κόσμος του ύστερου καπιταλισμού θα εξακολουθεί να καταστρέφει εκατομμύρια ανθρώπους, κοινωνίες, λαούς, το κλίμα, την ίδια τη γη, το κοινό μας σπίτι.
Ή οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ενός νέου διαφωτισμού, ενός νέου ανθρωπισμού και πολιτισμού, μιας ευρύτατης κοινωνικής συμμαχίας και αντίστασης, με την Αριστερά σε θέση ευθύνης και μάχης ανάμεσά τους, θα βάλουν φραγμό στην καταστροφή, θα αλλάξουν τη ροή της ιστορίας προς τη κοινωνική χειραφέτηση.
Γιατί σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το να αντισταθούμε στο σύστημα που ορίζει τα πάντα με μοναδικό κριτήριο το κέρδος αποτελεί ζήτημα ζωής και θανάτου.
Σήμερα, έχουμε την ευθύνη να οραματιστούμε, να προβληματιστούμε, να ενωθούμε, και να παλέψουμε για έναν άλλο κόσμο. Για έναν κόσμο με σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.
Κι αυτός ο κόσμος είναι εφικτός και αναγκαίος όσο ποτέ.
Το απέδειξαν οι μεγάλες κοινωνικές αντιστάσεις στα χρόνια της κρίσης, η άνοδος ενός νέου αριστερού, ριζοσπαστικού, και σοσιαλιστικού ρεύματος στην Ελλάδα.
Η δημιουργία για πρώτη φορά μιας κυβέρνησης μέσα στην ΕΕ με πυρήνα ένα κόμμα της Αριστεράς, που αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο.
Μια τολμηρή προβολή στο μέλλον.
Αποδείξαμε ότι μπορούμε ξανά να οραματιστούμε, πέρα από τον ορίζοντα της ήττας και της διαχείρισης, τις κοινωνικές αλλαγές που απαιτεί η εποχή μας.
Και να παλέψουμε γι’ αυτές.
Για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων, για την προστασία του κλίματος και των φυσικών πόρων, για την κατοχύρωση των σύγχρονων κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Απέναντι στην μισαλλοδοξία, τον εθνικισμό, τη βία κατά των γυναικών, την οικολογική καταστροφή, την διάλυση των εργασιακών σχέσεων και την ασύδοτη εξουσία των αγορών.
Τώρα είναι η σειρά μας να εμπιστευτούμε τον κόσμο που μας εμπιστεύτηκε.
Όλοι μαζί να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη προοδευτική παράταξη, που θα εκφράζει τα όνειρα και τις ανάγκες του δημοκρατικού προοδευτικού κόσμου. Που θα είναι δύναμη δημιουργίας, τομών και ρήξεων. Που μέσα από τον συνδυασμό της κυβερνητικής ευθύνης και της ζωντανής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών θα μετασχηματίσει την Ελλάδα σε μια χώρα με ισότητα και αλληλεγγύη.
2. Για μια Ελλάδα με ισότητα, δημοκρατία και αλληλεγγύη
Η ισότητα και η δημοκρατία αποτελούν τις ιδρυτικές και θεμελιακές μας αξίες. Αποσκοπούμε στη συνεχή μείωση των ανισοτήτων και την αλλαγή του κοινωνικού συσχετισμού δυνάμεων υπέρ των εργαζομένων, την συνεχή μεταφορά πόρων από το κεφάλαιο στην εργασία και στον συνεχή δημοκρατικό μετασχηματισμό του κράτους.
Η καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων σκιαγραφεί σήμερα τη βασική διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις.
Μέσα στην κρίση βιώσαμε την προσπάθεια δημιουργίας ενός μοντέλου που θα στηρίζεται στην φθηνή εργασία. Η ελαστικοποίηση και η μείωση του εργατικού κόστους, δηλαδή η εργασιακή ανασφάλεια, υποτίθεται ότι θα δημιουργούσαν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ελληνική οικονομία. Αυτό που τελικά δημιούργησαν ήταν η έκρηξη της ανεργίας, τα φαινόμενα του brain waste και του brain drain, η όξυνση της φτώχειας μέσα σε μια συνολικότερη οικονομική κατάρρευση με την απώλεια του 1/4 του ΑΕΠ.
Σήμερα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιθυμεί να επιστρέψουμε στο μοντέλο που γέννησε την χρεοκοπία. Σε ένα μοντέλο αυταρχικό, διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, με καμία πρόνοια για το περιβάλλον. Σε ένα μοντέλο αδιαφάνειας και συναλλαγής.
Η Νέα Δημοκρατία ακολουθεί την τάση μιας νέας αυταρχικής δεξιάς που ενσωματώνει στο εσωτερικό της στοιχεία εθνικιστικά. Η στενή σχέση της με το παρασιτικό κεφάλαιο, η επιστροφή σε πρακτικές διαπλοκής, ο αυταρχισμός στον τρόπο άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας, πιστοποιούν ότι η παλινόρθωση του παλιού καθεστώτος, που τόσο κόστισε στη χώρα, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Οι δημοκρατικοί πολίτες, οι προοδευτικοί άνθρωποι, οφείλουν να αντισταθούν. Να αποτρέψουν τα σχέδια μιας Δεξιάς που τίποτε δεν διδάχτηκε από την τραγωδία στην οποία βύθισε τη χώρα.
Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να ακολουθήσει έναν διαφορετικό δρόμο. Πρέπει να στηρίξει το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα που αποτελεί την σημαντικότερη επένδυση για το μέλλον της κοινωνίας μας.
Με στόχο μια οικονομία που στηρίζεται στην γνώση, στην έρευνα και στην καινοτομία, Μια οικονομία που δημιουργεί όχι μόνο περισσότερες αλλά και ποιοτικότερες θέσεις εργασίας. Θέσεις πλήρους απασχόλησης με πλήρη δικαιώματα. Μέσα από ένα πλαίσιο που θα επιτρέπει στον εργαζόμενο να ζει καλύτερα στο σήμερα και θα μετατρέπει τα οφέλη από την εξέλιξη της τεχνολογίας και την αύξηση της παραγωγικότητας σε οφέλη για ολόκληρη την κοινωνία.
Κανένα μοντέλο όμως δεν μπορεί να γίνει ανεκτό σήμερα αν δεν περιέχει τον σεβασμό των φυσικών πόρων. Τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης είναι ήδη εδώ. Δεν αφορούν το μακρινό μέλλον ή κάποιους άλλους. Επηρεάζουν την ζωή μας, την λειτουργία των πόλεων μας, το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας.
Το παγκόσμιο κίνημα για την κλιματική κρίση συνδυάζει την κοινωνική και την διαγενεακή δικαιοσύνη με την προστασία του πλανήτη και της ζωής. Τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ διεξάγεται μια σημαντική συζήτηση για την ανάγκη ενός πράσινου New Deal. Σε αυτή την παγκόσμια κινητοποίηση οφείλουμε να διαδραματίσουμε σημαντικό ρόλο, πρώτα από όλα μέσα από την δύναμη του παραδείγματος και των δικών μας πολιτικών. Με μια γενναία στροφή στα ζητήματα της ενέργειας, των υποδομών, του ορυκτού πλούτου, της προστασίας των δασών και της διαχείρισης απορριμμάτων.
Το σύνθημα “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα” σήμερα παίρνει ακόμη πιο επιτακτική μορφή. Στην βαρβαρότητα προστίθεται η καταστροφή του ίδιου του πλανήτη και της ανθρωπότητας.
Μια άλλη Ελλάδα όμως σημαίνει και μια πιο δημοκρατική Ελλάδα. Με ένα σύγχρονο πλαίσιο για την κατοχύρωση και την διεύρυνση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Για την ουσιαστική ισότητα των φύλων και την αντιμετώπιση της ανησυχητικής επίθεσης στα δικαιώματα των γυναικών. Για την καταπολέμηση του σεξισμού, της ομοφοβίας, της τρανσοφοβίας
Η επιθυμία μας όμως για μία κοινωνία ισότητας, χωρίς αποκλεισμούς και αόρατους ανθρώπους, περνάει μέσα από μια σύγχρονη πολιτική ένταξης για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η μετανάστευση αποτελεί μια ανθρώπινη πρακτική αιώνων, που σίγουρα οξύνεται από το σημερινό πλαίσιο πολεμικών συγκρούσεων, αλλά και της κλιματική κρίσης. Η ύπαρξη ουσιαστικών και αποτελεσματικών πολιτικών για την ένταξη μπορούν να αποτελέσουν πλούτο για την ελληνική κοινωνία.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, πρέπει να μιλήσουμε ξανά για τον εαυτό μας. Με αυτοπεποίθηση που προκύπτει από την κριτική και αυτοκριτική ιστορική ματιά. Με την βεβαιότητα ότι οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα και έχουν πολλά να κερδίσουν από την συνεργασία και τον σεβασμό στον πολιτισμό και την ιστορία των άλλων. Δηλαδή με έναν πατριωτισμό σύμφυτο με την διεθνιστική διάσταση κάθε αριστερής πολιτικής. Με ένα πατριωτισμό που 200 χρόνια μετά την επανάσταση και την συγκρότηση του ελληνικού κράτους δεν επιθυμεί την αναπαραγωγή βολικών μύθων, αλλά στηρίζεται στην ιστορική αλήθεια και στο απελευθερωτικό μήνυμα που έστειλε ένας μικρός λαός όταν επέλεξε να αναμετρηθεί με μία αυτοκρατορία.
Αυτή είναι η αυτοπεποίθηση μιας χώρας που απέδειξε πως μπορεί να είναι δύναμη συνεργασίας και ειρήνης στην δύσκολη περιοχή των Βαλκανίων. Η συνθήκη των Πρεσπών αποτελεί μια στρατηγική ήττα του εθνικισμού και ένα σημαντικό βήμα για την σταθερότητα και την ειρήνη. Η Ελλάδα χρειάζεται μια φιλειρηνική και ανοιχτή σε συνεργασίες εξωτερική πολιτική σε όλα τα μέτωπα, ενώ σε κάθε περίπτωση απαιτείται να αποφύγουμε οποιαδήποτε πολεμική περιπέτεια στην Μέση Ανατολή. Με όπλο το διεθνές δίκαιο κατοχυρώνουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Τέλος στο ζήτημα του Κυπριακού παραμένουμε σταθεροί στην ανάγκη επίλυσης του στην βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Για να μπορέσουμε να δώσουμε όμως αποτελεσματικά τον αγώνα ενάντια στις κοινωνικές ανισότητες χρειαζόμαστε μια σταθερή ιδεολογική πυξίδα. Ο στόχος για μια κοινωνία που δεν θα οργανώνεται με βάση το κυνήγι για το κέρδος, αλλά τις κοινωνικές ανάγκες, που δεν θα λειτουργεί στην βάση του ανταγωνισμού αλλά της αλληλεγγύης, αποτελεί οργανικό στοιχείο της πολιτικής μας.
Οι σημερινές μας επιλογές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το όραμα για μια κοινωνία με σοσιαλισμό, δημοκρατία και ελευθερία. Ψήγματα αυτής της διαφορετικής οργάνωσης υπάρχουν και σήμερα. Τα γεννούν οι κοινωνικοί αγώνες, και οι καθημερινές πρακτικές αλληλεγγύης και χειραφέτησης ενάντια στην κυριαρχία του κέρδους και του ανταγωνισμού.
Το αίτημα του σοσιαλισμού δεν περιγράφει ούτε μια ουτοπία, ούτε ένα καθεστώς. Αποτελεί μια απελευθερωτική διαδικασία. Με τομές και ρήξεις, χωρίς νομοτελειακά προκαθορισμένη πορεία, ή αποτέλεσμα. Μια διαδικασία που προφανώς θα περιλαμβάνει και πισωγυρίσματα, αλλά ποτέ δεν θα παίρνει τα μάτια από τον στόχο. Μια κοινωνία που η παραγωγή θα οργανώνεται δημοκρατικά με κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, την εκπλήρωση των επιθυμιών και όχι το κέρδος. Μια δημοκρατία που θα αγκαλιάζει το σύνολο της κοινωνικής ζωής και θα αποτελεί η ίδια παραγωγική δύναμη, όπου η συλλογικότητα αναδεικνύει έμπρακτα τη υπεροχή της έναντι της ατομικότητας και η αλληλεγγύη την ισχύ της έναντι του ανταγωνισμού. Ένας πολιτισμός ελεύθερος από το κέρδος, γόνιμος, δημιουργικός που θα εμψυχώνει, και θα ενθαρρύνει νέες αυτεξούσιες συλλογικότητες. Μια καθημερινότητα πλούσια και αυθεντική.
3. Για μια άλλη Ελλάδα σε μία άλλη Ευρώπη
Ζούμε σε μια περίοδο παγκόσμιας αναταραχής και μετάβασης. Οι αιτίες που γέννησαν την κρίση είναι ακόμα εδώ. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου οι κοινωνίες μας έχουν καταφέρει να συσσωρεύσουν τόσο μεγάλες ποσότητες πλούτου αλλά ταυτόχρονα να οξύνουν σε τέτοιο βαθμό τις κοινωνικές ανισότητες. Τεράστια ισχύς συγκεντρώνεται στα χέρια μικρών ομάδων οικονομικά και πολιτικά ισχυρών, έξω από κάθε δημοκρατικό έλεγχο. Την ίδια στιγμή οι φυσικοί πόροι και το περιβάλλον καταστρέφονται με ρυθμούς που μας επιβάλλουν να μιλάμε για κλιματική και οικολογική κρίση. Μεγάλες περιοχές του κόσμου παραμένουν στη φτώχεια και την υπανάπτυξη. Το παγκόσμιο πολυμερές εμπορικό σύστημα καταρρέει καθώς πολλαπλασιάζονται οι εμπορικοί πόλεμοι. Σειρά περιφερειακών πολεμικών συγκρούσεων προκαλούν ανυπολόγιστες ανθρώπινες και υλικές καταστροφές και κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε γενικευμένες συγκρούσεις. Οι συμφωνίες πυρηνικού αφοπλισμού ακυρώνονται αυξάνοντας πάλι τον κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος. Η άνοδος νέων κέντρων οικονομικής και πολιτικοστρατιωτικής ισχύος, όπως η Κίνα, επιφέρουν ανακατατάξεις που δεν είναι πάντα ομαλές.
Ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο τα τελευταία χρόνια παίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Τραμπ. Ακολουθούν ένα δρόμο μονομερών ενεργειών και πολιτικής ισχύος: εγκαταλείπουν τις συμφωνίες για το κλίμα, για την αποπυρηνικοποίηση του Ιράν και για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Κηρύσσουν εμπορικούς πολέμους, υπονομεύοντας το διεθνές πλαίσιο του εμπορίου. Υποστηρίζουν ακροδεξιές και ευρωσκεπτικιστές δυνάμεις στην Ευρώπη και υποβοηθούν την αστάθεια στην περιοχή μας, στηρίζοντας με δογματική μονομέρεια την πολιτική της κυβέρνησης του Ισραήλ. Πρωτοστατούν διεθνώς στην ξενοφοβική αντιμετώπιση των μεταναστών. Η πολιτική τους έχει καταστεί παντελώς μη προβλέψιμη, πράγμα που αποτελεί πρόσθετο αποσταθεροποιητικό παράγοντα.
Στο ασταθές αυτό και επικίνδυνο διεθνές περιβάλλον, η Ευρώπη οφείλει να επαναθεμελιώσει μία σύγχρονη μορφή αλληλεγγύης και συνεργασίας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να υπερασπιστούμε και να διευρύνουμε τις κοινωνικές κατακτήσεις του ευρωπαϊκού χώρου. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε στην κλίμακα που απαιτείται αποτελεσματικές κοινωνικές πολιτικές για τις τεράστιες προκλήσεις της εποχής μας. Σήμερα όμως μια σειρά από κοινωνικές κατακτήσεις αμφισβητούνται με τέτοιους όρους που θέτουν ερωτήματα συνολικά για το μέλλον της ΕΕ.
Οι κυρίαρχες δυνάμεις και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους, έχουν οδηγήσει την Ευρώπη σε υπαρξιακή κρίση. Η ευρωπαϊκή οικονομία αγκομαχά, οι κοινωνικές ανισότητες, η ανασφάλεια, η αποδόμηση του κοινωνικού κράτους, η υψηλή ανεργία στον Νότο, πλήττουν καίρια το επίπεδο και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί. Κρίσιμοι ευρωπαϊκοί θεσμοί λειτουργούν όλο και περισσότερο μακριά από τους πολίτες και τον δημοκρατικό έλεγχο. Η Ευρώπη φαίνεται διχασμένη και ανήμπορη να διαχειριστεί το προσφυγικό ζήτημα, ανίκανη να ασκήσει μια ενιαία, αυτόνομη και εποικοδομητική εξωτερική πολιτική στη γειτονιά της. Σε αυτό το φόντο, εκτρέφεται η Ακροδεξιά και οι ιδέες της, η ξενοφοβία, ο εθνικισμός, ο ευρωσκεπτικισμός.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η Ακροδεξιά συμμετέχει στην κυβερνητική εξουσία, σε άλλες την πλησιάζει απειλητικά, ενώ σε όλες επηρεάζει την πολιτική ατζέντα, ιδιαίτερα των συντηρητικών δυνάμεων.
Η άνοδος της Ακροδεξιάς και των ιδεών της τρέφεται από την φτώχεια, τον θυμό και την απόγνωση που γεννάει ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι ισοπεδωτικές επιπτώσεις μιας ανεξέλεγκτης παγκοσμιοποίησης στο βιοτικό επίπεδο, την ασφάλεια και τις ταυτότητες των πολιτών. Η Ακροδεξιά οικοδομεί ένα αντισυστημικό προφίλ με μία ρητορική που πολλές φορές επιτίθεται στις “ελίτ”. Στην πραγματικότητα όμως καταλήγει πάντα να στοχοποιεί τους κοινωνικά αδύνατους και ποτέ τους πραγματικά οικονομικά και πολιτικά ισχυρούς.
Το γεγονός ότι κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από τις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού στρέφονται σε συντηρητική και αυταρχική κατεύθυνση συνιστά και ευθύνη των κομματικών σχηματισμών της Αριστεράς, επιτείνοντας την κρίση πολιτικής εκπροσώπησης. Γιατί πολλές φορές απομακρύνθηκαν από τα συγκεκριμένα στρώματα, γιατί δεν έγιναν η φωνή τους, γιατί δεν έδωσαν μια διαφορετική διέξοδο ή ακόμα χειρότερα ταυτίστηκαν με την διαχείριση των σημερινών αδιεξόδων.
Η Ευρώπη ακολουθεί σήμερα μια αδιέξοδη πορεία. Απειλούνται οι κατακτήσεις και η διεθνής της θέση, η ίδια της η επιβίωση, ακόμη και οι δημοκρατίες μας. Επείγει μια προοδευτική στροφή.
4. Η επιστροφή της πολιτικής οργάνωσης, το κόμμα που χρειαζόμαστε
Στοιχείο της κρίσης αποτέλεσε και η κρίση των πολιτικών κομμάτων. Μια διαρκής τάση απαξίωσης, απομαζικοποίησης των πολιτικών οργανώσεων και υποχώρησης συνολικά της συμμετοχής στα κοινά. Οι μεγάλοι κοινωνικοί αγώνες και οι ανατροπές των τελευταίων χρόνων επαναφέρουν όμως διαρκώς το ζήτημα της πολιτικής οργάνωσης.
Σε αυτό το στοίχημα πρέπει να ανταποκριθούμε αν πραγματικά επιθυμούμε να κερδίσουμε το στοίχημα της κοινωνικής αλλαγής.
Η κρίση μας έχει αλλάξει όλους. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αλλάξει και αυτός. Να αλλάξει όπως κάθε πολιτικός οργανισμός που επιθυμεί να αποτελεί έναν συλλογικό διανοούμενο, ένα εργαλείο κοινωνικής προόδου, ένα επιτελείο της κοινωνικής πλειοψηφίας της εποχής του. Να αλλάξει γνωρίζοντας ότι ριζοσπαστικό είναι να μπορείς να μετασχηματίζεις τις κοινωνικές σχέσεις με βάση το συμφέρον της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.
Η εποχή που ζούμε θέτει τα ερωτήματα με τα οποία οφείλουμε να αναμετρηθούμε. Η κλιματική κρίση, η προστασία των φυσικών πόρων, της δημοκρατίας, των κοινωνικών δικαιωμάτων και της εργασίας ορίζουν το τι σημαίνει σήμερα ριζοσπαστικό. Εδώ βρίσκεται και το δικό μας μέτρο αξιολόγησης για την κοινωνική χρησιμότητα που θέλουμε να υπηρετήσουμε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αλλάξει και να αλλάζει γνωρίζοντας ότι η διαδρομή που θέλουμε να ακολουθήσουμε σημαίνει πρώτα από όλα πλατιά κοινωνική συμμετοχή. Δεν είναι δρόμος των λίγων και των “φωτισμένων”. Είναι ο δρόμος της πλειοψηφίας.
Σε αυτό τον δρόμο συναντηθήκαμε με συντρόφους και συντρόφισσες που συγκρότησαν την Προοδευτική Συμμαχία. Αριστεροί, σοσιαλιστές, οικολόγοι, ακτιβιστές και ακτιβίστριες της κοινωνίας των πολιτών.
Μια νέα κατάσταση, που βάζει μπροστά σε όλους μας νέα καθήκοντα.
Για να εναρμονιστούμε με τις ανάγκες της εποχής μας χρειαζόμαστε έναν πολιτικό φορέα ανοιχτό σε όλους τους αριστερούς, προοδευτικούς, δημοκρατικούς, ανήσυχους πολίτες. Στις κοινωνικές δυνάμεις που έχουν συμφέρον και κατανοούν ότι έχουν συμφέρον από την αλλαγή οικονομικού, κοινωνικού, και κρατικού μοντέλου. Ανοιχτό στις δημιουργικές και αγωνιστικές πρωτοβουλίες της κοινωνίας, ανοιχτό στην κοινωνική κριτική και σε όσα αυτή παράγει τόσο σε επίπεδο πρακτικής όσο και θεωρίας. Ανοιχτό στην δημιουργικότητα, την φαντασία και την καινοτομία των κινημάτων. Έναν φορέα που συμμετέχει με όρους δημιουργικούς στους κοινωνικούς χώρους και όχι με διάθεση επιβολής της μοναδικής αλήθειας.
Χρειαζόμαστε έναν φορέα πραγματικά δημοκρατικό. Που λειτουργεί συλλογικά, δρα με βάση τις αποφάσεις της πλειοψηφίας αλλά σέβεται και προστατεύει τις μειοψηφίες. Λειτουργεί πλουραλιστικά, και είναι ανοιχτός στην ύπαρξη ιδεολογικών και ιστορικών ρευμάτων σκέψης. Έναν φορέα που θα εκφράζει διαφορετικές παραδόσεις αριστερών, σοσιαλιστών, κομμουνιστών, σοσιαλδημοκρατών, ελευθεριακών, καθώς και αυτές του οικολογικού και φεμινιστικού κινήματος.
Η ύπαρξη αυτών των παραδόσεων αποτελεί πλούτο. Στόχος μας αυτά τα ρεύματα σκέψης να λειτουργούν συνθετικά και δημιουργικά.
Ο στόχος για την αλλαγή και την κοινωνική απελευθέρωση απαιτεί και ιδέες. Σε αυτό τον αγώνα απαιτείται ο συνδυασμός επιστημονικής γνώσης και μαχητικής πολιτικής κατεύθυνσης. Χρειαζόμαστε συστηματική επιστημονική μελέτη για την ολόπλευρη κατανόηση του κοινωνικού γίγνεσθαι και την θεμελίωση της στρατηγικής και του προγράμματος μας. Στην προσπάθεια αυτή αξιοποιούμε τα μαρξιστικά εργαλεία ανάλυσης, αλλά ακουμπάμε ευρύτερα στη χειραφετητική σκέψη, αξιοποιούμε κριτικά κάθε σημαντική θεωρητική συμβολή.
Ο τρόπος λειτουργίας μας οφείλει να αποτελεί καθρέφτη της κοινωνίας που ονειρευόμαστε και όχι κακέκτυπο ενός χρεωκοπημένου πολιτικού συστήματος. Ο δρόμος για την κοινωνική αλλαγή δεν εξαντλείται σε αποφάσεις, διατάγματα και νόμους, αλλά ξεκινάει μέσα από την κοινωνία και εκεί επιστρέφει. Η επινοητικότητα και η συλλογική ευφυΐα των ανθρώπων που αγωνίζονται για μια καλύτερη ζωή αποτελούν το πιο ισχυρό μας πλεονέκτημα απέναντι στους μηχανισμούς εξουσίας που θέλουν να διατηρήσουν τα σημερινά αδιέξοδα.
Χρειαζόμαστε ένα κόμμα ανοιχτό που να αφουγκράζεται τις πρωτοβουλίες που υπάρχουν στον πολιτισμό, τις πρωτοβουλίες από νέους και γυναίκες. Ένα κόμμα που δεν θέλει να τα ποδηγετήσει αλλά να δώσει χώρο. Ένα κόμμα στο οποίο βλέπουν λόγο να ενταχτούν όσες και όσοι βρέθηκαν με μειωμένα κοινωνικά δικαιώματα και χωρίς κοινωνική προστασία, οι γυναίκες που υπέστησαν όλες τις συνέπειες του νεοφιλελευθερισμού στους χώρους δουλειάς και στην κοινωνική ζωή. Οι νέοι που αντιμετωπίζουν ένα μέλλον με χαμηλότερους μισθούς, επισφάλεια, με χαμηλότερα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
Ένα κόμμα στο οποίο η ένταξη έχει πραγματικό νόημα. Γιατί οι αποφάσεις του λαμβάνονται συλλογικά. Και συλλογικά μάχεται από κάθε θέση για την υπεράσπιση της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Χρειαζόμαστε επομένως ένα μαζικό κόμμα με διαδικασίες που επιτρέπουν τη συνεχή αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον. Ένα κόμμα που εγκαταλείπει την ασφάλεια του πρωτόκολλου, της επετηρίδας, και της ρουτίνας, και γίνεται εργαστήρι πειραματισμού δομών, ιδεών, μεθόδων. Ένα κόμμα ικανό να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, τα νέα πεδία επικοινωνίας που έχει ανοίξει η πληροφορική, τη διασύνδεση εκατομμυρίων ανθρώπων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα κόμμα που ανοίγει την πόρτα του χωρίς αποκλεισμούς σε όλους τους προοδευτικούς και δημοκρατικούς ανθρώπους, ριζωμένο στην κοινωνία, στις κοινωνικές οργανώσεις, σε κάθε χώρο όπου χτυπά η καρδιά της κοινωνικής πλειοψηφίας, και ταυτόχρονα ένα κόμμα που με την ψηφιακή του διάσταση και την ψηφιακή διασύνδεση των μελών του, θα ανοίξει νέους ορίζοντες τόσο στην εσωκομματική δημοκρατία, όσο και στην διαδραστική ενημέρωση και κινητοποίηση των οργανώσεών του. Οι Οργανώσεις Μελών κοινωνικά γειωμένες και ιδεολογικά μαχητικές συζητούν και αποφασίζουν δημοκρατικά για όλα τα μικρά και μεγάλα θέματα. Τα μέλη συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα, τα επιμελητήρια, τους τοπικούς φορείς, τους επιστημονικούς και πολιτισμικούς συλλόγους εξειδικεύοντας και μεταφέροντας στην κοινωνία τις ιδέες μας αλλά και γειώνοντας το ίδιο το κόμμα με την κοινωνία.
Ένα κόμμα που θα μπορεί να συμπυκνώνει από την σκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας. Σε έναν κόσμο εξατομίκευσης και ρήξης των κοινωνικών δεσμών προτάσσουμε μια Κοινότητα των κοινοτήτων, ένα δίκτυο, ένα πλέγμα που χωρά πολλά δίκτυα.
5. Αλλάζουμε την ζωή μας, κερδίζουμε το μέλλον
Στον όμορφο αγώνα για μια Ελλάδα της προόδου, καλούμε τον κόσμο της εργασίας, τις νέες και τους νέους, τους άνεργους, τους ανθρώπους του πολιτισμού και των γραμμάτων, τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, όλους όσοι επιχειρούν στην οικονομία, με όρους ανάπτυξης και σεβασμού των εργασιακών δικαιωμάτων, να ανταποκριθούν στο μεγάλο προσκλητήριο του ΣΥΡΙΖΑ και της προοδευτικής παράταξης. Να δώσουν τη δική τους πνοή, τη δική τους πείρα, της δική τους ενέργεια, στο μεγάλο κόμμα της προόδου, που χρειάζεται σήμερα η χώρα.
Για μια κοινωνία που θα χωράει τα όνειρα και τις ανάγκες μας. Για μια συλλογική ζωή με νόημα και αποτελεσματικότητα. Κάνουμε όλοι μαζί το αποφασιστικό βήμα. Κάνουμε δική μας υπόθεση την συγκρότηση της σύγχρονης μεγάλης αριστερής και προοδευτικής παράταξης που θα εκφράζει την μεγάλη προοδευτική πλειοψηφία. Αυτή και μόνο αυτή είναι που μπορεί να γίνει ηγεμονική δύναμη και να αλλάξει την Ελλάδα στην κατεύθυνση της ισότητας και της αλληλεγγύης, στην κατεύθυνση του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία.